Ένα βήμα πίσω

Ήρθε και ο επιθεωρητής Βαλάντερ στην παρέα μας

Όντας μεγαλωμένος με τα αγγλικά και τα αμερικάνικα αστυνομικά (δύο εντελώς διαφορετικές σχολές), άντε και με ορισμένα γαλλικά (άλλη διαφορετική σχολή), είμαι ιδιαίτερα επιφυλακτικός απέναντι σε άλλες αστυνομικές σχολές και ιδιαίτερα απέναντι στην Σκανδιναβική, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει κατακλύσει τα βιβλιοπωλεία. Έλα όμως, που πρώτα ο Λέιφ Πέρσον και τώρα ο Χένινγκ Μάνκελ, μου απέδειξαν, ότι και στον παγωμένο βορρά υπάρχουν αξιόλογοι συγγραφείς αστυνομικών βιβλίων.

Η πρώτη μου επαφή με το δημιουργό του επιθεωρητή Βαλάντερ ήταν μια απροσδόκητα ευχάριστη έκπληξη. Ένα πολυσέλιδο, χορταστικό βιβλίο με ένα πολύ ενδιαφέρον αστυνομικό πρόβλημα, γρήγορη πλοκή και πολύ καλά χτισμένους χαρακτήρες, μέσα στους οποίους δεσπόζει φυσικά ο επιθεωρητής Κουρτ Βαλάντερ, μεσήλικας, κουρασμένος, υπέρβαρος, διαβητικός, αλλά με οξύ μυαλό, ικανός να κάνει τις απαραίτητες συνδέσεις, για να λύσει το μυστήριο. Είναι όμως πολύ ανθρώπινος και καθώς παρακολουθούμε τη, βαρετή κατά τα άλλα καθημερινότητά του, σχεδόν το λυπόμαστε. Είναι επίσης ευάλωτος και κάνει κάποια λάθη, αλλά ευτυχώς έχει και άξιους συνεργάτες και άξιες συνεργάτιδες δίπλα του.

Όλα αυτά είναι φυσικά πολύ ενδιαφέροντα και πάντα καλοδεχούμενα, η αλήθεια είναι όμως, ότι πολλές φορές οι συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων διαγωνίζονται για το ποια/ποιος θα παρουσιάσει τον πιο ευάλωτο ντετέκτιβ, μάλλον σε μια προσπάθεια να μας πείσουν, ότι και εκείνοι είναι άνθρωποι σαν κι εμάς και ως αποτέλεσμα ξεχνούν την αστυνομική ίντριγκα. Ο Μάνκελ όμως δεν την ξεχνά καθόλου και μας προσφέρει ένα αρκετά πολύπλοκο μυστήριο με έναν πειστικό κακό, που είναι σαφώς ανισόρροπος, αλλά όχι και τόσο ψυχοπαθής, ώστε να επισκιάζει την πλοκή.

Η γραφή του Μάνκελ είναι στρωτή, χωρίς βαρετές περιγραφές, με αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο και έναν παντογνώστη αφηγητή, που δίνει τα απαραίτητα στους αναγνώστες και γενικά παρακολουθεί την ιστορία μέσα από τα μάτια του Βαλάντερ, τονίζοντάς μας, κάποιες φορές, ότι ο επιθεωρητής κάπου κάνει λάθος σε ορισμένα πράγματα ή ότι δεν δίνει σημασία σε άλλα. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, ότι ο αφηγητής είναι η συνείδηση του Βαλάντερ, που μας αφηγείται την ιστορία αρκετά μετά από τα συμβάντα. Αυτή η μερική αποστασιοποίηση είναι, θεωρώ, και το μεγάλο προσόν του βιβλίου, που κάνει το βιβλίο αρκετά συναρπαστικό, χωρίς βέβαια να θέλω να υποτιμήσω και το πυκνό αστυνομικό μυστήριο.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι επειδή το βιβλίο διαδραματίζεται κατά κύριο λόγο το καλοκαίρι (έστω το σουηδικό καλοκαίρι), δεν έχει τη μουντάδα και την κλειστοφοβία, που είχε το βιβλίο του Πέρσον. Επίσης, οι αναφορές στη σουηδική κοινωνία δεν είναι πολλές και δεν αποτελούν τον κύριο κορμό του βιβλίου, κάτι που με εξέπληξε, μιας και είχα διαβάσει, ότι ο Μάνκελ ήταν αριστερός.

Έμεινα με τις καλύτερες εντυπώσεις. Δεν είναι κάποιο αριστούργημα του είδους, αλλά είναι πολύ καλογραμμένο και σίγουρα οι οπαδοί του είδους θα το ευχαριστηθούν.